Yağlık çekirdekte üretici mağdur bırakıldı
Maliyet yabancı çekirdeği içeriye çekti
ÇİFTÇİLER BİR TÜRLÜ KOOPERATİFLEŞEMEDİ
TRAKYA BİRLİK ÇİFTÇİYE ÖNCE EK DİYOR SONRA DIŞARDAN UCUZ AYÇEKİRDEĞİ ALIYOR(!)

Polatlı Ticaret Borsasında hasat zamanını takiben gazete olarak ziyaretimizde yağlık çekirdek ve soğan üretiminde yetkililerle ve üreticiyle birebir görüşmeler yaptık. Özellikle yağlık çekirdek konusunda; ekim, üretim ve hasat ve sonrası için üreticilerin durumlarını araştırdık. Yağlık çekirdek üreticilerinin son derece mağdur olduğu, masraflarını karşılayamadığı, bağlı olduğu kurumların yönlendirme ve fiyat verme konusunda yetersiz kaldığı ortaya çıktı. Daha önceki haberimizde belirttiğimiz çekirdek fiyatlarının yükselişinin sadece çerezlik çekirdek de geçerli olduğunu onun da üretiminin az olmasından kaynaklandığını araştırma sonucunda belirtildi. Bu konuda üreticilerin yanında yetkili kurum ve firmalardan da birebir görüşmeler sonucunda bilgi aldık. Borsada yağlık çekirdek depolama ve pazarlama yetkilisi Peker Bakliyat Şirketi sahibi Abdullah Peker açıklamasında şunları söyledi, “Şu anda köylerimizden 300 ton yağlık çekirdek geldi. Babayakup, Sarıoba, Uzunbey başta olmak üzere tüm köylerden eken çiftçimiz buraya mahsulünü getiriyor. Ekim ve üretim geçen yıla oranla arttı. Bu sene yağışların az olmaması ve zamanında olmaması üreticiyi zarara uğrattı. Geçen yıl bin 500 TL’den alıyorduk. Bu sene bin ile bin 100 arası alıyoruz. Ama devletin kilo başına 250 TL destek veriyor. Mal borsamıza geliyor, burada çalışan işçilerimiz malları depoluyor. Genellikle Adana, Mersin, Balıkesir, İzmir, Manisa gibi illere gönderiyoruz. Soğandaki sıkıntı, Ayçiçeği için de geçerli, Yağlık çekirdek çiftçiyi bu sene zarara uğrattı. Yağlık çekirdek normalde ikinci bir mahsul, yani üretici, buğdayını veya arpasını ekiyor. Tarlasına anızına boş durmasın diye çekirdek, kimyon, nohut ekiyor” dedi. 
Üretici, Babayakup Köyünden Hüseyin Sarı, “Biz ayçekirdeği ektiğimiz zaman %50 verim kaybı alıyoruz. Sulamamız, mazotumuz, gübremiz derken masraflarımızı kurtaramıyoruz. Siz, çiftçinin nasıl ek gelir sağlıyor diye çarpıtma bir bilgi söyleyebilirsiniz” diye belirtti. 
PEKER: ÇİFTÇİ KIRAÇ TARLAYI EKERSE ZARAR EDER
Abdullah Peker, “Yağlık çekirdek aslında kuru tarımın bitkisi değil; suluya ekildiği zaman eğer iyi bakıldığı zaman 400 kg kadar yakıyor. Bu sene 300 kilo alan köylüyü ben biliyorum. İsim de söylerim Cevdet Erdoğan isimli Nurettin Erdoğan’ın oğlu çiftçimiz aldı. Üretici gider de kuru tarım olarak Kıraç’a ekerse masraflarını çıkaramaz. Ben çekirdek için konuşuyorum; ama diğer ürünlerde çiftçinin zarara uğradığını biliyorum”
OLTANLI ÇİFTÇİ: HERKESİN ARAZİSİ SULU MU?
Oltan kasabasından Yaşar Elden: Tüm ürünlerde aynı kayba uğruyoruz bu sene. %50 verimden %50 fiyattan zarara uğradık. Onun haricinde arpadan mı kazanayım, buğdaydan mı kazanayım. Herkesin arazisi sulu mu? Geçen sene kaça aldım 5 TL’ye aldın, bu sene 3,5 TL’ye aldın.
Geçen sene nohut 2,5 TL’ydi bu sene 1,5 TL’ye düştü. Kimyon ektiğin zaman %50–60 kaybın buğdayda oluyor mu? Kaybına çalışmış gibi oluyoruz. Çiftçi bunlardan zarara uğruyor. Fiyatları düşünce çiftçi maliyeti kurtaramıyor. Ama yetiştirmek için ekiyoruz. Çekirdek ektiğim yere buğday ektim 100–150 kilo aldım. Çekirdekten biz zarar ediyoruz.
PEKER BAKLİYATTA ÜRETİCİLER MAHSÜLÜ KONUŞTU
Abdullah Peker, İç Anadolu’da sulu tarım yapıyorsan işin olur, kazançlı çıkarsın; ama kuru tarım yapıyorsan vay haline. Devlet sulamaya bir sistem bulursa kuru tarımda yoluna girer. Bulunmazsa kuru tarımdan iş çıkmaz.
BORSAYA MALIMIZI ALIN DİYE YALVARMAK ZORUNDA DEĞİLİZ
Üretici Sarı, “Devlet çekirdekten fiyat vermedi, Biz üretici olarak geliyoruz Borsaya malımızı alın diye yalvarıyoruz. Çiftçiyi neden bu duruma düşürüyorlar”
DÜNYA PİYASASINA GÖRE FİYAT İÇ PİYASAYA UYMUYOR
Abdullah Peker, fiyat konusunda şunu söyleyebilirim. Devlet üreticiye iç piyasaya göre fiyat ayarlaması lazım; ama dünya piyasasına göre fiyat veriyor. Devlet eski devlet değil; buna Trakya Birlik, Ziraat Odaları da dâhil. Yani mal 1 milyonsa ben senden 1,5 milyona alırım demiyor. Devlet desteği var, ekim başına kilo başına 250 TL destek veriyor. Sonrasına karışmıyor. 
Abdullah Peker, Arpa konusunda, arpaya ofisin verdiği 500 civarında zaten piyasada 600’e gidiyor. 
Oltanlı Elden, Neden ofis fiyat vermesin. Arpanın fiyatı geçen sene kaç liraydı bu sene kaç lira oldu. Şu anda dediğiniz gibi arpa 600’e falan gitmiyor; 560 Liradan gidiyor.
Abdullah Peker, benimde traktörüm var, arazim var. Hacımusa köyündenim. Ben bu sene yağlık çekirdek ekmedim. Bu sene arpa ektim. 400 kilo arpa aldım, harmanda 585 TL’ye sattım. Anızı hariç 5,85 TL’ye sattım.
OFİSİN VERECEĞİ FİYAT BORSANIN ALTINDA KALIYOR
Hüseyin Sarı, Ofisin vereceği fiyat Borsanın altında kalıyor. Ofis arpa alsaydı 650’ye alacaktı.
“TRAKYA BİRLİK ÇEKİRDEKTE BİZİ YALNIZ BIRAKTI”
Sarı, “Trakya Birlik, büyük bir kuruluştur, bizim ihtiyaçlarımızı karşılar. Ama çekirdek, özellikle de yağlık çekirdek konusunda Trakya Birlik çiftçiye zulüm yaşatıyor. Birliğin üyesiyiz, aidatımızı da ödüyoruz; ama bizim fiyatlarımızı çok geç verdi. Bu yüzden malımızı satmak için tüccarları gezmek zorunda kaldık. Kesinlikle bu sene verimde, kar da alamadık. Bizim devletimiz yani Trakya Birlik, bize fiyatı daha geçtiğimiz gün verdi. 1 Eylül’de hasatımızı yaptık, fiyat daha yeni geldik. Fiyatların bu sene düşmesi de bizi ayrıca zarara uğrattı. Geçen sene fiyatlarımız bin 500-bin 600 Liraydı bu sene bin liraya verdik. Bu sene Trakya Birlik bizimle hiç ilgilenmedi, çok zorluklar çektirdikten sonra bizim yüzümüze baktı. Birliğin önceden verdiği fiyatı biz yeterli bulmadık üyeleri olarak o zaman da fiyatı geri çektiler, yeni bir fiyat sürdüler. Trakya Birlik fiyatı bize bin 50 Liraya mal alıyordu, biz bin 170’e sonradan fiyatı çıkardık. Biz oraya aidatımızı ödüyoruz, oranın üyesiyiz. Biz mağdur olmak istemiyoruz.
SARI: BORSAMIZ İLE GURUR DUYUYORUM
Polatlı Ticaret Borsamızla gurur duyuyorum. Bölgedeki en iyi borsadır. Örnek bir borsadır. Bu gün Konya’dan ya da başka bir bölgeden ürün geliyorsa ben üretici, çiftçi olarak Ticaret Borsamla, ilçemle gurur duyarım.
FİYATLARIN İSTİKRARI İÇİN SOĞAN BORSASINA İHTİYAÇ VAR
Polatlı’da soğan, buğday gibi başlı başına önemli bir ürün. Dolayısıyla fiyatların daha düzenli, istikrarlı hareket etmesi için soğan borsasına ihtiyaç var.
BİZE HİZMET GELİYORSA BÜYÜKŞEHİR GELSİN
Büyükşehir’e bağlandık. Köylerimiz mahalle oldu. Bize hizmet getirirse memnun oluruz. Büyükşehir Belediye Başkanımız Melih Gökçek’te çalışmalarında iyidir. Ankara’nın merkez ilçelerine yaptığı hizmetleri takip ediyoruz ve takdir ediyoruz. Bize de hizmet getireceğini düşünüyoruz. Polatlı sonuçta Ankara’nın en gelişmiş metropol ilçesi sayılıyor. Köyler olarak mahalle olsak da bizi mağdur bırakmasınlar yeter.
YABANCI ÇEKİRDEK UCUZ OLUNCA YERLİ YAĞLIK ÇEKİRDEĞİ YENDİ
Yağlık ayçekirdeği ithal ettiğimiz ülkeler; Ukrayna, Rusya, Gürcistan gibi ülkeler, Türkiye’nin yağlık ayçekirdeği aldığı bir bölge esasında. Geçen yıl bizde de Tüketim fazla, üretim düşüktü. Bu yıl üretimimiz arttı, kendi tüketimimizi tamamlayacağımız bir noktaya geldik. Ayçiçeği üretiminin merkez ülkelerinden olan Ukrayna’da geçen yıl 4 milyon ton olan üretim, bu sene 12 milyon tona çıktı. Yurt içindeki tüketimleri ise 400 bin ton, bu durumda bunlar tonunu 350 dolara satmaya başladılar. 350 dolar, TL bazında 700 TL, %20 vergisi olsa 900 TL’ye, Nakliyesiyle birlikte Türkiye’ye bin TL’ye ayçiçek geliyor. 11 milyon 500 bin ton Ukrayna’da üretim fazlası mal var. Bunlar bu malı dış ülkelere satmak zorundalar. 
YERLİ ÇEKİRDEĞİN MALİYETİ YABANCIYI İÇERİYE ÇEKTİ
Geçen yıl 600–700 dolardan satarken bu yıl 350 dolardan satışa çıkardılar. Bir tarafta nakliyesiyle birlikte bin Liraya Türkiye’ye gelen ithal mal var, bir tarafta bin 500 ile bin 600 Liraya gelen yerli üretim var. Bununla yağ firmaları ve bu gibi sektörler savaşamaz. Bu rekabete gelemezler. Devlet bazı uluslararası anlaşmalar gereği kendi üreticisinden almıyor; rekabet uğruna dışardan alıyor. Türkiye’de büyük sermaye ellerinin iç piyasadaki malları, yerli üretimi tercih etmesi için gümrük gelirlerinin artması, vergilerinin yüksek olması gerekir. Eğer vergiler, gümrük gelirleri yükselirse, içerideki sermaye yerli üretime yönelir. Biz Trakya Birlik olarak çiftçimizin her zaman yanındayız. Bin 170 ile bin 350 TL arasında fiyat açıkladık. Geçen yıl bu oran bin 400 ile bin 600 TL arasında seyrediyordu.
BİR DAHA Kİ YIL ÇEREZLİK ÇEKİRDEK AYNI DURUMA GELEBİLİR
Çerezlik çekirdekle olan durum Yağlık çekirdeğe bakarak tam tersi bir durum sergiliyor. Üretime bağlı bir durum. Çerezlik çekirdeğin üretimi düşmüş, fiyatı artmıştır. Gelecek sene bu durumun tam tersi bir durumda söz konusu olabilir. Çerezlik çekirdeğin üretimi fazla olmaması fiyatları artırdı.

KURUM FİYATLARA KENDİ KARAR VERİYOR
Trakya Birlik, ayçekirdeği fiyatlarını kendi belirliyor. Bakanlıkla bağlantılı olarak bir karara varılıyor. Son kararı Trakya Birlik veriyor. Kurum 2000 yılına kadar devlete bağlı bir yan kuruluştu. 2000’den sonra özerk bir duruma büründü.
ODALAR, POLATLI’DA ÇİFTÇİLERİ YÖNLENDİRMEDE YETERSİZ
Üreticilerle görüşme sonucunda Polatlı’da acil olarak bir tarım okuluna ihtiyaç olduğunu toprak analizlerinde, parayı aldıktan sonra hangi köyden olduklarını bile önemsemediklerini söyleyen çiftçiyi yönlendirme, toprağını ekme konusunda yalnız bıraktıkları izlenimi ortaya çıktı. 
TRAKYA BİRLİK VERGİ YÜKSELSİN DİYE ÜRETİCİYİ BEKLETTİ
Ayçiçek alımları 15 ağustos’ta başlayıp, 30 Ekim’e kadar devam ediyor. Fiyatlarımız da bu sırada belli olur. Bu sene fiyatlar Eylül’ün 10’unda belli oldu. Bu yıl fiyatların geç kalma nedeni dışarıdan gelen yağlık çekirdek (Ayçiçeği) alımlarında vergilerin yükselmesini beklemekti. Çünkü vergiler yükselirse dışarıdan gelen ithal malın gelmesi zorlaşacak yerli üretici kazanacak.
GÜNEŞ, POLATLI ÜRÜNÜNE KIYMET VERİYOR
Polatlı ve civarındaki topraklar bir tek yağlık ayçekirdeğine değil; arpaya Buğdaya, kavuna, karpuza, hububat türü her ürüne uygun. Çünkü İç Anadolu Bölgesinde mahsul güneş enerjisini direkt alıyor. Direk almasının sonucu da kavunun lezzetli, buğdayın birinci kalite, Ayçiçeğinin yağlı olması, pancarının daha parlak olmasıdır.